Εισαγωγική ανάρτηση

Η Τέχνη, αυτό το παράξενο εργαλείο, συνοδεύει τον άνθρωπο από τις πρώτες κιόλας στιγμές της ύπαρξής του πάνω στον πλανήτη, του παρέχει την δυνατότητα να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του και συγχρόνως να τους δώσει μια δυναμική αιωνιότητας. Ιδίως οι απεικονιστικές μορφές Τέχνης, όπως η ζωγραφική και η γλυπτική, αποδεικνύονται οι πιο ανθεκτικές, με δείγματά τους να φτάνουν σε εμάς από τους προϊστορικούς χρόνους.

Βασική παράμετρος της Τέχνης - καθώς πρόκειται για ένα επίσης έμφυτο χαρακτηριστικό του ανθρώπου - είναι η απεικόνιση του Θείου. Μεταξύ των αρχαιότερων σωζομένων έργων Τέχνης, παραδόθηκαν σε εμάς ποικίλων μορφών απεικονίσεις θεοτήτων, καθώς και αντικείμενα αφιερωμένα σε αυτές. Έτσι, τα δύο εγγενή χαρακτηριστικά του ανθρώπου, η ανάγκη για καλλιτεχνική έκφραση και η θρησκευτική πίστη, ενώθηκαν για να υπηρετήσουν το ένα το άλλο.

Στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, η σχέση αυτή εξελίχθηκε και αναπτύχθηκε πέρα από το σημείο που παρελήφθη, δηλαδή από την σε δυσθεώρητα ύψη ηρμένη αρχαιοελληνική τέχνη της απεικόνισης. Σχεδόν όλες οι μορφές της τέθηκαν στην υπηρεσία της λατρείας, με κυρίαρχες την αρχιτεκτονική (ναοδομία), την ζωγραφική (αγιογραφία), την γλυπτική (μαρμαρογλυπτική και ξυλογλυπτική), την μεταλλοτεχνία και την υφαντική. Κορυφαία έργα παραδόθηκαν στις επόμενες γενιές, για να συνοδεύσουν την ανθρωπότητα μαζί με τα υπόλοιπα αριστουργήματα της αρχαίας Τέχνης όλων των εποχών.

Μία ιδιομορφία επιφυλασσόταν, όμως, για την Ορθόδοξη καλλιτεχνία. Τα έργα της θεωρήθηκαν καθαγιασμένα από την συμμετοχή στην λατρεία, σε τέτοιο βαθμό, ώστε απαγορεύτηκε η χρήση τους για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα. Λόγου χάριν, ένα δισκοπότηρο, χρησιμοποιημένο έστω και μία φορά, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τίποτε άλλο, παρά για τον λόγο για τον οποίο κατασκευάστηκε. Μία φορητή εικόνα, σε φυσιολογικές συνθήκες, δεν χρησιμοποιείται για να στολίσει τον τοίχο ενός σπιτιού, αλλά ως μέσο προσκύνησης.

Ως παιδί είχα την τύχη, σαν παπαδάκι, να εξοικειωθώ με την εκκλησιαστική Τέχνη, πολύ περισσότερο δε με την ιδιαιτερότητά της, τους συμβολισμούς στις λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής ή στην παραμικρή πινελιά. Κι ακόμη, να νιώσω το φορτίο που φέρει, αφού έχει περιβάλλει και θα περιβάλλει την αγωνία, την ελπίδα, την χαρά, την προσευχή γενεών επί γενεών.

Το ιστολόγιο αυτό είναι μια προσπάθεια εξοικείωσής (και δικής μου) με την Τέχνη αυτή, όχι τόσο μέσω της θεωρητικής πραγμάτευσης του θέματος, όσο κυρίως μέσω της αισθητικής απόλαυσης με την βοήθεια της φωτογραφίας. Άλλωστε, η Τέχνη, ακόμη και η εκκλησιαστική, είναι πρωτίστως απόλαυση!

Καλή αρχή λοιπόν!