Η Ιερά Μητρόπολις Ηλείας με τετραήμερο εορτασμό τιμά την μνήμη των Νεομαρτύρων Χρίστου και Πανάγου και των 50 ακόμη ανωνύμων μαρτύρων που σφαγιάστηκαν στην Γαστούνη και την περιοχή της κατά το έτος 1716 αρνούμενοι να αλλαξοπιστήσουν. Πρόκειται για την όγδοη χρονιά που τελείται επισήμως η εορτή αυτή, μετά την γνωστοποίηση της ύπαρξης των ντόπιων αυτών Αγίων, με την ανακάλυψη της ακολουθίας τους σε χειρόγραφο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ρουμανίας από τον Δρ. Νεωτέρας Ιστορίας κ. Ι. Χατζή (Για ένα σύντομο ιστορικό της επαν-ανακάλυψης των Νεομαρτύρων της Γαστούνης βλ. την δημοσίευση "Οι Άγιοι Νεομάρτυρες Χρίστος καὶ Πανάγος οι εν Γαστούνῃ"). Κέντρα του εορτασμού είναι πάντοτε οι δύο πόλεις της Γαστούνης και της Ανδραβίδας, η πρώτη γενέτειρα του Αγίου Πανάγου και τόπος ταφής και των δύο νεομαρτύρων, και η δεύτερη γενέτειρα του Αγίου Χρίστου.
Μέχρι πέρυσι, δεν υπήρχε καμμία γνωστή εικόνα των δύο Αγίων, πλην μια απεικόνισης του Αγίου Χρίστου σε εικόνα του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Πατρών. Εκεί ο συγκεκριμένος Νεομάρτυρας συμπεριελαμβανόταν στους σχετιζομένους με την Ιερά Μητρόπολη Πατρών Αγίους, καθώς σύμφωνα με το συναξάριο χειροτονήθηκε ιερέας σε αυτήν την πόλη.
Το κενό αυτό στην τιμή των δύο Αγίων κάλυψε η ιστορηθείσα κατά το 2014 από την Σχολή Βυζαντινής Αγιογραφίας της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας εικόνα, η οποία τέθηκε για πρώτη φορά προς προσκύνηση στον εφετινό εορτασμό.
 |
| Οι Άγιοι Νεομάρτυρες Χρίστος και Πανάγος. Σχολή Βυζαντινής Αγιογραφίας Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας, 2014. |
Η εικόνα με την επιγραφή "Οι Άγιοι Νεομάρτυρες Χρίστος και Πανάγος" απεικονίζει στα αριστερά τον Άγιο Πανάγο με περιβολή της εποχής του, η οποία όμως είναι δηλωτική και της θέσης που κατείχε ως σύνδικος Γαστούνης, σύμφωνα με το συναξάριο (έχει μάλιστα υποστηριχτεί επανηλειμμένα και θεωρείται πλέον επαρκώς αποδεδειγμένο ότι πρόκειται για τον καταγεγραμμένο σε έγγραφα της Βενετικής Διοίκησης σύνδικο της πόλεως Γαστούνης Πανάγο Σισίνη, της οικογένειας δηλαδή από την οποία προήλθαν πνευματικοί και πολιτικοί άνδρες της Ηλείας). Όπως συνηθίζεται στις απεικονίσεις των μη ιερωμένων μαρτύρων, φέρει στο δεξί χέρι σταυρό, σύμβολο του μαρτυρίου του, και στο αριστερό παπυρικό κύλινδρο, σύμβολο της εγκόλπωσης εκ μέρους του θείου λόγου.
Στο δεξιό μέρος απεικονίζεται ο Άγιος Χρίστος με ιερατική περιβολή. Στο αριστερό του χέρι, καλυμμένο με το φαιλώνιο (κίνηση εμπνευσμένη από το τυπικό της αυλής του βυζαντινού αυτοκράτορα, που δηλώνει συστολή λόγω της ιερότητας του βασταζομένου αντικειμένου) κρατά Ευαγγέλιο, ενώ με το δεξί χέρι ευλογεί.
Και οι δύο Άγιοι απεικονίζονται σε νεαρή ηλικία, όπως υπονοεί και το συναξάριό τους. Σε αυτό, μάλιστα, αναφέρεται ότι ο Άγιος Χρίστος είχε την εποχή του μαρτυρίου του μικρά παιδιά.
Η αξία της εικόνας έγκειται όχι μόνο στην κάλυψη του κενού της απεικόνισης των δύο Αγίων ή στην ιστορική σημασία που έχει η ιστόρησή της από την τοπική σχολή Βυζαντινής Αγιογραφίας, αλλά και στον συμβολισμό της. Αποδεικνύεται ότι η βυζαντινή αγιογραφία δεν είναι νεκρή τέχνη, αλλά εξελίσσεται και δημιουργεί καινούρια έργα, όπως εξακολουθούν να εμφανίζονται νέοι Άγιοι.
(Η φωτογραφία της εικόνας δεν έχει σκοπό να θίξει πνευματικά δικαιώματα, αλλά αντιθέτως να προβάλει το έργο της Σχολής Βυζαντινής Αγιογραφίας της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας. Αν με την δημοσίευσή της παραβιάζονται τα πνευματικά δικαιώματα του αγιογράφου, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου για να αφαιρεθεί).
