Η εγκαυστική, ως τεχνική της κατασκευής εικόνων κυρίως φορητών (αν και στους αρχαίους συγγραφείς μαρτυρείται η χρήση της και στην τοιχογραφία), βασίζεται στην ανάμειξη των χρωμάτων σε θερμό κερί και όχι σε αυγό (αυγοτέμπερα) ή έλαιο (ελαιογραφία). Οι εικόνες που παράγονται με την μέθοδο αυτή ονομάζονται εγκαυστικές ή κηρόχυτες.
Η εγκαυστική αποτελεί αρχαία τεχνική που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην Αίγυπτο από τον 2ο αι. π. Χ. κυρίως για την φιλοτέχνηση των νεκρικών πορτραίτων τύπου Φαγιούμ, ενώ υιοθετήθηκε και στην πρωτοχριστιανική τέχνη για την ιστόρηση ιερών εικόνων. Αποτελεί, έτσι, τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην αρχαία (ελληνιστική) και στην χριστιανική τέχνη.
Τα αρχαιότερα δείγματα εγκαυστικής τέχνης φυλάσσονται σήμερα στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Θεοβαδίστου Όρους Σινά, που διαθέτει την πληρέστερη παγκοσμίως συλλογή χριστιανικής τέχνης. Πρόκειται για φορητές εικόνες κατασκευασμένες πριν την περίοδο της εικονομαχίας, δηλαδή από τις αρχές του 6ου ως και τον 9ο αιώνα.
Αυτό που μεταξύ άλλων τις καθιστά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι το γεγονός ότι επιβεβαιώνουν την διατήρηση των μοτίβων στην ορθόδοξη τέχνη από τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους ως σήμερα. Παραδείγματος χάρη, σε αυτές τις εικόνες διαπιστώνεται ήδη προσπάθεια υπέρβασης του χώρου και του χρόνου και απόδοσης των μορφών ως υπερβατικών, αφαιρετικών και άχρονων. Ακόμη, απαντούν συγκεκριμένα μοτίβα, όπως η απεικόνιση του Χριστού ως ένθρονου παντοκράτορα, η απεικόνιση των μαρτύρων με σταυρό στο δεξί τους χέρι (σύμβολο του μαρτυρίου τους) και της Θεοτόκου ως ένθρονης βρεφοκρατούσας περιστοιχιζόμενης από Αγγέλους.
(οι τίτλοι των εικόνων στην συνέχεια παραπέμπουν σε ενημερωτικές ιστοσελίδες σχετικά με την ερμηνεία τους)
(οι τίτλοι των εικόνων στην συνέχεια παραπέμπουν σε ενημερωτικές ιστοσελίδες σχετικά με την ερμηνεία τους)
 |
| Ο Χριστός Παντοκράτωρ (α΄ μισό 6ου αιώνα). |
 |
| Η Θεοτόκος Βρεφοκρατούσα (α΄ μισό 6ου αιώνα) |
 |
| Η Θεοτόκος Βρεφοκρατούσα ένθρονη, περιστοιχιζόμενη από τους Αγίους Θεόδωρο (αριστερά), Γεώργιο (δεξιά) και αγγέλους. (β΄ μισό 6ου αιώνα) |
 |
| Ο Απόστολος Πέτρος (β΄ μισό 6ου αιώνα). |
 |
| Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (6ος αιώνας). |
 |
| Οι Άγιοι Σέργιος και Βάκχος (6ος - 7ος αιώνας). |
 |
| Ο Χριστός ένθρονος (αρχές 7ου αιώνα). |
 |
| Οι Άγιοι Τρεις Παίδες εν καμίνῳ (7ος αιώνας). |
 |
| Η Γέννησις του Χριστού (7ος - 8ος αιώνας). |
 |
| Η Γέννησις του Χριστού (8ος - 9ος αιώνας). |
Χρήσιμοι σύνδεσμοι:
Η τεχνική της εγκαυστικής (Wikipedia)
Οι εικόνες της Μονής Σινά (Επίσημη ιστοσελίδα της Μονής Σινά)
